Het laat ook wethouders niet onberoerd: honderden Amsterdammers worden gekweld door onzekerheid sinds ze in oktober hoorden dat er lood in het drinkwater kan zitten, iets wat vooral voor de ontwikkeling van jonge kinderen uiterst schadelijk is. Wethouder Laurens Ivens (Wonen) denkt aan de ouders van een kind dat al een leerachterstand had. “Je weet niet of het door het lood komt, maar je weet dat je een kindje hebt met achterstanden en je weet dat er lood zit in het drinkwater. Vreselijk!”

“Net als alle Amsterdammers ging ik er altijd van uit dat het water gewoon goed is,” zegt wethouder Simone Kukenheim (Gezondheid). “Er is niks belangrijker dan gezond, goed drinkwater en het vertrouwen dat we daarin kunnen hebben.”

Ook voor de wethouders kwam het als een verrassing dat op een vooralsnog onbekend aantal plekken nog loden leidingen liggen. “Ik ben toch al wat jaartjes wethouder, maar van lood in het drinkwater had ik nog nooit gehoord,” zegt Ivens. Toen ze in oktober werden ontdekt in de tuindorpen van Noord, was dan ook meteen de vraag: waar liggen ze zoal? “En het werd pas echt zorgwekkend toen de Gezondheidsraad in november kwam met een nieuw advies over hoe schadelijk ze zijn.”

Vier wethouders zijn inmiddels betrokken bij de ‘kraanwatercrisis’, met verder de wethouders die verantwoordelijk zijn voor het vastgoed en het onderwijs. “Het is bizar dat er nog zoveel loden leidingen zijn, ondanks dat de overheid hier in de jaren zestig en de jaren negentig al mee bezig is geweest,” zegt Kukenheim. “Daarom hebben we nu een echt grote operatie opgetuigd.”

Kukenheim: “Omdat zoveel Amsterdammers zich zorgen maken, willen we met deze brief laten zien wat we doen. Er gebeurt veel maar vaak achter de schermen, dus niet heel zichtbaar. Maar als je met kleine kinderen in zo’n blok in Noord woont, telt elke dag. En dat begrijp ik ook heel goed.”

Ivens: “Het is ons menens. Bij panden van de gemeente waar we het zelf kunnen oplossen, maar ook richting eigenaren van huurwoningen. We willen volhouden tot overal in de stad alle loden leidingen weg zijn, zoals de overheid in de jaren negentig had moeten doen. Als er ook maar enige aanleiding is om te denken dat een drinkwaterleiding van lood is: weghalen!”

Ivens: “Niet alles is even lekker gegaan. Het hielp niet dat alle gezondheidsadviezen meteen weer aangepast moesten worden na het rapport van de Gezondheidsraad. Dat maakte de scepsis in die buurten extra groot: weet de gemeente wel wat hier aan de hand is?”

Kukenheim: “Het gaat om de gezondheid en het vertrouwen dat je kunt hebben in het drinkwater. Dit is voor ons topprioriteit. Dat het voor mensen in die buurten niet altijd zo voelt, begrijp ik heel goed.”

Kukenheim: “Ouders kunnen bij de GGD terecht voor vragen over loden leidingen. Als ze zich zorgen maken over de ontwikkeling van hun kinderen dan kunnen ze terecht bij de huisarts of bij de ouder-kindteams op de scholen of in de wijken. Verder gaan we als een razende door alle panden die eigendom zijn van de gemeente en spreken andere vastgoedeigenaren erop aan dat ze overal de loden leidingen moeten vervangen.”

Ivens: “Wij zijn eerst gaan handelen, met vier wethouders allemaal op hun eigen terrein. Nu brengen we dat bij elkaar.”

Kukenheim: ”Die zichtbaarheid zal ook vertrouwen geven. Dat hier wat aan gebeurt.”

Ivens: “Loden leidingen zouden een formeel gebrek moeten zijn. Als een ruit kapot is kunnen we een eigenaar gewoon aanschrijven en een dwangsom opleggen als het niet wordt verholpen. Het is gek dat dit hierbij niet kan. Dat hebben we het ministerie gevraagd: zorg dat het verboden wordt, dan kunnen wij handhaven.”

Ivens: “We willen er in elk geval voor zorgen dat iedereen zich hiervan bewust is. Dus laat een degelijke test doen, als je een woning van voor 1960 hebt. Ook voor deze groep zou het mooi zijn als het een formeel gebrek wordt. Dan is er een meldingsplicht bij verkoop. Dan weet je tenminste waar je aan toe bent als je een huis koopt.”

Ivens: “Rappange heb ik vorige week al een onwelwillende verhuurder genoemd omdat ze hun huurders een watertest weigerden. Ik verwacht nu van ze dat ze snel in actie komen. Door onmiddellijk de loden leidingen eruit te gooien en niet meer weg te kijken als een huurder vraagt om een test.”

Ivens: “Wij hebben Ymere daarop aangesproken. Twee of drie jaar de tijd nemen vinden wij niet kunnen. Maar we merken ook dat Ymere tempo wil maken. Ymere is bezorgd dat vergunningen niet op tijd komen en dat niet alle bewoners willen meewerken, bijvoorbeeld omdat hun vloer wordt opengebroken. Daarom durft Ymere niet te zeggen: we lossen alles in 2020 op. Daar willen we ze bij helpen door meer bewustwording. Zodat elke huurder snapt dat het in het collectief belang is dat loden leidingen overal worden weggehaald.”

Ivens: “Er moet een uniforme testmethode komen. Het schijnt niet makkelijk te zijn, maar toch. Als je wilt zorgen dat niemand elkaar nog vertrouwt, dan moet je met verschillende tests komen.”

Kukenheim: “Maar uiteindelijk is de conclusie dezelfde, ongeacht de norm. Die loden leidingen moeten eruit, overal.”