Is lood schadelijk voor de gezondheid

Lood kan op veel manieren het lichaam betreden. Bijvoorbeeld via lucht (looddamp), voedsel, huisstof, grond/bodem en de  groente die daar gekweekt zijn, en drinkwater. Het meeste lood komt in ons lichaam via voedsel en drinkwater.

Tot vrij kort geleden werd overal lood gebruikt. Je vond het bijvoorbeeld in benzine, in de bouw, en in bepaalde verf. Lood heeft bepaalde eigenschappen waardoor fabrikanten ook nu nog graag met loodlegeringen werken. Een nieuwe kraan met Messing geeft bijvoorbeeld ook lood af (Messing: koperlegering op basis van zink en (maximaal 3,5%) lood). Hierdoor kan je ook met een nieuwe kraan te veel lood binnenkrijgen. Wij hebben metingen in een nieuwbouwwijk in Rotterdam gedaan, 6 maanden nadat mensen daar zijn komen wonen (en spoelen), daar kwam nog steeds een loodmeting uit met een concentratie hoger dan de nieuwe norm van 5 mcg/l.

Kinderen komen in aanraking met lood:

• Als zij spelen op plaatsen waar lood in de bodem zit
• Als zij water drinken uit een nieuwe kraan
• Als zij water drinken uit loden leidingen
• Als zij dicht bij mensen zijn die met lood werken of hobbyen (dit kan als stof en damp overal neerslaan)

Volgens de GGD Amsterdam kan er een vertraagd effect optreden doordat lood wordt opgeslagen in de botten en later worden vrijgegeven.

“Blootstelling aan lood op kinderleeftijd kan daarom mogelijk ook een hoger loodgehalte in het bloed op volwassen leeftijd tot gevolg hebben. Dit zou kunnen leiden tot een hogere bloeddruk of een grotere kans op het ontwikkelen van nierziekten. GGD Amsterdam - loodpagina

De bron voor deze verwijzing is waarschijnlijk een Amerikaanse studie uit 2000, waaruit blijkt dat lood tot 25 jaar lang in botten kan zitten (US Department of Health and Human Services, Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR). Lead toxicity.)

Natuurlijk betekent dit niet dat in geval van loden leidingen jij te maken krijgt met klachten. Ook betekent het niet dat de klachten bij jou of jouw kinderen terug te leiden zijn tot een verhoogde loodinname. Er is een relatie aangetoond maar er zijn natuurlijk meer factoren van invloed op bovenstaande gevolgen.

Het betekent wel dat je waar mogelijk de inname van lood moet beperken. Een van de manieren waarop lood het lichaam binnentreedt is via drinkwater uit loden leidingen.

Je kunt meer over lood en gezondheid lezen in het onderzoek van het WHO: Lead in Drinking-water Background document for development of WHO Guidelines for Drinking-water Quality  Of op de informatiepagina van het WHO over loodvergiftiging (WHO lead poisoning and health

Als de GGD uit jouw regio geen informatie heeft over lood en loden leidingen betekent dat niet dat dit geen probleem is bij jou in de buurt. De GGD loopt door Corona soms achter met berichtgeving over lood in drinkwater. Voor het meest actuele overzicht ga je naar het GGD Leefomgeving - lood).

Lood in het lichaam wordt verspreid naar de hersenen, lever, nieren en botten. Het wordt voor lange tijd opgeslagen in de tanden en botten. Loodvergiftiging wordt vastgesteld door bloedwaardes te onderzoeken. Lood opgeslagen in de botten kan worden afgegeven aan het bloed tijdens een zwangerschap. Bronnen:  WHO lead poisoning en Mayo Clinic (VS)

• Hoge bloeddruk
• Gewrichts en spierpijn
• Moeite met geheugen en concentratie
• Hoofdpijn
• Buikpijn
• Stemmingswisselingen
• Gereduceerde spermatozoiden
• Miskraam en of verstoorde zwangerschap

Ja. Bij zeer hoge loodwaarden is er verband aangetoond tussen lood en concentratie vermogen Mayo Clinic (VS)

Er is echter ook aangewezen dat lood bij jonge kinderen tot 5 IQ-punten verlaging kan zorgen bij lagere concentraties. Dit wil niet zeggen dat je het gedrag van jouw kind op basis van jouw drinkwater kunt verklaren. Dit wil wel zeggen dat je deze specifieke oorzaak weg kunt nemen.

Ja. Dit is geen probleem. Het gaat vooral om het binnenkrijgen van de dagelijkse hoeveelheid water. Door drinken, maar ook gekookt voedsel wat water opneemt.  Als dit water een te hoge concentratie lood bevat stapelt zich dat op in jouw lichaam of dat van jouw kind en dat kan in sommige gevallen gevolgen hebben.

Nee. Koken heeft geen enkele zin om de concentratie lood te verlagen in water. Ook als je eten kookt wat water opneemt (pasta, aardappelen, rijst) kun je beter geen water uit loden leidingen gebruiken. Sauzen en soepen maak je ook beter met water uit een fles of uit een filter. Afspoelen of bijvoorbeeld je groenten wassen kan geen kwaad. Let op met groente die van een moestuin komt, verzeker jezelf ervan dat de grond niet verontreinigd is met lood.

Er zijn filters die de hoeveelheid lood in water verlagen. KIWA heeft nog geen keurmerk ontwikkeld voor het beoordelen van de werking van filters in Nederland. Daarmee loopt Nederland achter op bijvoorbeeld Duitsland en Amerika, waar filters op de markt zijn en ook op werking worden getoetst.

Het KWR heeft literatuuronderzoek gedaan in opdracht van Waternet om de situatie rond loodfilters te bekijken  Een van de conclusies was dat “Het blijkt dat in het buitenland op de markt filters beschikbaar zijn die effectief lood kunnen verwijderen, maar het is niet bekend of deze resultaten ook van toepassing zijn op de Nederlandse situatie.” (KWR - filters en lood).

Het is van belang bij het gebruik van filters dat de werking is getoetst door een onafhankelijk lab. Veel filters die in Nederland worden aangeboden geven onduidelijk weer waar deze zijn getoetst en met welke resultaten. Ook is het bij loden leidingen van belang dat zodra de capaciteit afneemt (het filter raakt “vol”)  het filter wordt vervangen. Daarnaast moet worden uitgekeken met bacteriegroei: je moet het regelmatig gebruiken.

Er is geen reden tot paniek. Bij loodinname gaat het om langere perioden en die paar dagen meer of minder maken het verschil waarschijnlijk niet. Wel is er reden tot actie.

Wij raden aan om aan zwangere vrouwen en kindjes tot 8 jaar geen water meer te laten drinken uit deze leidingen. Het is verstandig direct op zoek te gaan naar een erkende loodgieter om de leidingen te saneren en vervangen voor koper en plastic. Water dat uit een goed filter komt (en tijdig vervangen) kan wel gebruikt worden. Test wel regelmatig de werking van dit filter.

Kinderen ouder dan 8 jaar en volwassenen kunnen het water wel gebruiken, maar het liefst ook minimaal. Bij bijvoorbeeld thuiswerken raden wij toch aan om water te drinken uit een filter of flessenwater.

Sowieso raden wij aan om na langere stilstand van het water de kraan eerst door te spoelen. Op die manier haal je het stilstaande water weg dat langer in contact is geweest met de loden leidingen. Het verschilt per situatie hoe snel lood wordt afgegeven aan water.

Doorspoelen is geen garantie dat het water wat je drinkt onder de 10 microgram per liter (de huidige norm) komt, volgens het onderzoek van het KWR (1995)  https://library.kwrwater.nl/publication/48881166/

Ook is het moeilijk te zeggen hoevéél lood je precies binnenkrijgt in een week. Bij Water-Lab doen we meestal een worst-case en een best-case meting. Daarmee krijg je het minimum en maximum aan loodgehalte dat in jouw water kan zitten. Je kunt wel aannemen dat jouw loodgehalte daartussen zal schommelen. Echter kun je niet aannemen dat dit in het midden zit! Uit een rapport van Frank van der Hoven (1998) bleek dat dit per situatie te erg verschilt om een vaste regel op te kunnen stellen.