Trouw – Nederland telt nog steeds te veel loden waterleidingen, vindt de Gezondheidsraad. Dat leidt bij kinderen tot hersenschade.
Loden drinkwaterleidingen vormen in Nederland nog steeds een risico voor kinderen tot 7 jaar en ongeborenen. Daarvoor waarschuwt de Gezondheidsraad woensdag. Volgens een schatting van de raad hebben mogelijk nog 200.000 koopwoningen van voor 1960 binnenshuis een loden leiding. Hoeveel huurhuizen nog een loden leiding hebben, is volgens de Gezondheidsraad niet bekend.
In huizen met loden leidingen zit het loodgehalte in drinkwater tot vier keer boven de drinkwaternorm. Het lood kan bij jonge kinderen zorgen voor hersenschade. Volgens de Gezondheidsraad kan het IQ van kinderen die lange tijd drinkwater krijgen uit loden leidingen dalen met 5 punten. Die situatie is ongewenst, vindt de raad.
De overheid moet daarom beter haar best doen om de overgebleven leidingen weg te werken. Dat kan met een ruimhartige subsidieregeling voor huiseigenaren, of door verkopers van huizen te verplichten een betrouwbare loodmeting aan de kopers te laten zien, stelt de raad voor. Wie thuis nog een loden waterleiding heeft, kan jonge kinderen en zwangere vrouwen beter fleswater geven.
‘Bijna half miljoen woningen zouden loden leidingen kunnen hebben’
In het verleden zijn al maatregelen genomen om waterleidingen te saneren. Zo hebben de brancheorganisaties van verhuurders in 2001 beloofd alle loden leidingen voor 2005 te vervangen. Maar in hoeverre die intentie ook is waargemaakt, is onbekend.
Volgens een schatting uit de jaren negentig hadden destijds zo’n 42.000 sociale huurwoningen loden leidingen. Maar de Gezondheidsraad houdt een flinke slag om de arm, en spreekt van 480.000 huurwoningen van voor 1960 die ‘in theorie’ loden leidingen kunnen hebben. In hoeveel huurwoningen de loden leidingen zijn weggehaald, is niet geregistreerd.
Aedes, de koepel van woningcorporaties, kan niet zeggen waarom. “Ik heb daar geen verklaring voor”, zegt woordvoerder Tonny Dijkhuizen. “Het is niet onze rol dat bij te houden, dat ligt echt bij de corporaties zelf.” Volgens Dijkhuizen werken zij hard aan het vervangen van loden leidingen, maar is dat in de praktijk soms ingewikkelder dan gedacht.
De Woonbond, de belangenvereniging van huurders, vindt het tijd voor ‘minder vrijblijvende’ afspraken met de verhuurders.
Woningbezitters weten het vaak niet
Particuliere woningbezitters kregen van 1999 tot 2005 subsidie als ze een loden leiding lieten vervangen. Slechts 14.000 woningbezitters maakten daar gebruik van. Volgens de Gezondheidsraad omdat eigenaren nog altijd een groot deel van de kosten zelf moesten betalen. De raad stelt dat woningbezitters bovendien vaak niet weten dat hun huis nog loden leidingen heeft.
Volgens Eigen Huis, de vereniging van woningbezitters, komen loden leidingen vooral voor in oude boerderijen of portiekwoningen die door de jaren heen nooit gerenoveerd zijn. “Loden leidingen zijn dikker, dofgrijs van kleur en vaak hangen ze een beetje door. Je herkent ze snel, en ze zijn vrij makkelijk te verwijderen”, zegt woordvoerder Hans André de la Porte. Een nieuwe subsidieregeling vind Eigen Huis niet nodig.
Ook in nieuwbouw komt soms lood vrij in het drinkwater, afkomstig uit kranen en messing koppelstukken, meldt de Gezondheidsraad. Dat gebeurt vooral in de eerste maanden van het gebruik, als water een tijdje heeft stilgestaan in de leidingen. Als een leiding een paar uur niet is gebruikt, kunnen bewoners van nieuwbouw die het best even goed doorspoelen. Daarna is het water veilig om te drinken, stelt de Gezondheidsraad.